System jaskiniowy - Jaskinia Odkrywców -Prochownia - Szczelina na Kadzielni jest największym obiektem podziemnym na kieleckiej Kadzielni. Pierwotnie były to trzy osobne jaskinie, które połączone zostały w czasie prac eksploracyjnych prowadzone przez speleologów w latach 2004-2009 w jeden ciąg jaskiniowy. W listopadzie 2004 r. grotołazi ze Speleoklubu Świętokrzyskiego w Kielcach rozpoczęli w trzech jaskiniach Kadzielni: Jaskini Odkrywców, Prochowni i Szczelinie na Kadzielni prace eksploracyjne dla potrzeb podziemnej trasy turystycznej. Prace te polegały głównie na wybieraniu z jaskiń gliniastego namuliska i gruzu skalnego a następnie penetracji napotkanych pustek krasowych. Do końca stycznia 2005r. odkryto 88 m nowych korytarzy i połączono Prochownię z Jaskinią Odkrywców. Dalsze prace eksploracyjno –udostępniające prowadzili górnicy z krakowskiej firmy AMC odkrywając kolejne 82 m nowych korytarzy i łącząc w 2009 r. wszystkie trzy jaskinie w jeden system. Nadzór nad zabezpieczeniem udostępnianych korytarzy jaskini prowadziła Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, geologiczny nadzór naukowy nad tymi pracami sprawuje Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, natomiast eksplorację i dokumentację speleologiczną prowadzili członkowie Speleoklubu Świętokrzyskiego.

Wszystkie otwory jaskiń zostały odkryte podczas eksploatacji kamieniołomu. Obecnie łączna długość wszystkich korytarzy jaskini wynosi 392 m a deniwelacja 21 m. Dla ruchu turystycznego dostępna jest podziemna trasa turystyczna przebiegający przez Jaskinię Odkrywców,  Prochownię i Szczelinę na Kadzielni o długości 140 m i deniwelacji 10 m, rozwinięta na trzech poziomach. Jaskinie powstały w wyniku działania procesów krasowych czyli rozpuszczania  skał przez wody zawierające dwutlenek węgla, przez bardzo długi okres czasu, liczony w milionach lat.

Początki eksploatacji wapieni dewońskich na Kadzielni sięgają XVIII w. i trwała ona do 1962 r. Wydobywane w kamieniołomie wapienie wykorzystywano do produkcji wapna, którą prowadzono na miejscu w piecach wapienniczych. Podczas kilkusetletniej eksploatacji skał wapiennych w kamieniołomie wielokrotnie odkrywano jaskinie. Niektóre z nich uległy wówczas całkowitemu zniszczeniu. Do dnia dzisiejszego zachowało się na Kadzielni 25 jaskiń i schronisk skalnych. Do większych jaskiń Kadzielni należą oprócz systemu Jaskinia Odkrywców-Prochownia –Szczelina na Kadzielni również: Jaskinia Wschodnia (100 m), Jaskinia Jeleniowska (36 m) i Jaskinia Zwaliskowa (30 m).

W jaskiniach Kadzielni występują formy i zjawiska charakterystyczne zarówno dla skał budujących wzgórze jak i dla procesów związanych z systemem krasowym(jaskiniowym). Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:

• struktury i organizmy charakterystyczne dla dawnego dewońskiego morza (głównie skamieniałości koralowców, ramienionogów, liliowców, głowonogów i innych żyjących wówczas zwierząt)
• procesy tektoniczne i mineralizacyjne (uskoki, żyły kalcytowo-galenowo-barytowe)
• kształty korytarzy jaskiniowych i rzeźba ich ścian jako wynik działania korozji krasowej(charakterystyczne gruszkowate przekroje)
• nacieki jaskiniowe (głównie stalagmity, polewy naciekowe oraz nieliczne stalaktyty
• namuliska jaskiniowe o różnym wieku i wykształceniu zawierające czasami szczątki kostne (namuliska gliniaste, manganowe, kości nietoperzy)

GODZINY OTWARCIA

poniedziałek     nieczynne

wt-pt                10:00-16:00*

so-nd                11:00-17:00**

Ostatnie wejścia odbywa się o godzinie:

*wt-pt               15:30

**so-nd             16:30

Zwiedzanie trwa ok 30 minut

BILETY WSTĘPU:

NORMALNY - 10 zł         ULGOWY - 8 zł

Bilety ulgowe:

• dzieci i młodzież ucząca się
• emeryci
• osoby z grupą inwalidzką
• grupy zorganizowane powyżej 30 osób

Wstęp bezpłatny:

• dzieci do lat 3
• członkowie Polskiego Związku Alpinizmu
  (po okazaniu ważnej legitymacji członkowskiej)